ویژگی های دانش آموزان در دوره ی ابتدایی
این دوره از زندگی کودک از مهم ترین دوره های زندگی و دوره ای است که در واقع شخصیّت آینده ی کودک در آن شکل می گیرد و روان شناسان این دوره را سنّ خلّاقیّت نیز نام گذاری کرده اند. یعنی دوره ای که در آن معلوم خواهد شد کودک در آینده خلّاق و مبتکر می شود یا دنباله رو و پیرو خواهد بود. اگر چه پایه و شالوده ی روحیه ی خلّاق در دوره ی کودکی اوّل (هفت سال اوّل زندگی) ریخته می شود امّا به طور کلّی توانایی استفاده از آن در فعّالیّت های ابتکاری، در دوره ی کودکی دوّم به وجود می آید.
بنابر این می توان گفت که این دوره از رشد مانند هر مقطع دیگری حائز اهمیّت بسیار است زیرا خصوصیّات رشد در این دوره در مقایسه با مقاطع دیگر، نمودی مثبت و سازنده دارد و این پیشرفت و سازندگی برای والدین و معلّمان و مربّیان کودک آشکار است. رشد در این دوره ، مانند هر دوره ی دیگر، مراحل مشخّصی دارد که اگر کودک از عهده ی تکالیف و وظایف موجود در هر مرحله برآید، به پختگی لازم در رشد دست خواهد یافت در غیر این صورت رفتار ناپخته و رشد نکرده ای را ازخود نشان خواهد داد .
بقیه مطلب را در ادمه مطلب بخوانید.
مهم ترین مراحل رشد در این دوره عبارتند از:
1) یادگیری مهارت های جسمانی لازم برای بازی های معمولی
2) ایجاد یک نگرش سالم و مفید در کودک به عنوان یک انسان زنده و در حال رشد
3) یادگیری رفتار با همسالان
4) شروع رشد نقش های مناسب جنسی و اجتماعی مردانه و زنانه
5) یادگیری مهارت های اصلی خواندن، نوشتن و حساب کردن
6) رشد مفاهیم لازم برای زندگی عادّی و روزمرّه
7) رشد وجدان، اخلاق و مهارت های ارزشی
8) رشد نگرش ها نسبت به گروهها و نهادهای اجتماعی
9) نیل به استقلال شخصی
پیاژه از این دوره از رشد که از هفت تا یازده سالگی طول می کشد به عنوان دوره ی عملیات عینی نام می برد. یعنی کودک در این دوره به کمک علائم می تواند امور مختلف را طبقه بندی و ردیف سازی کند، خواندن را یاد بگیرد، حساب کند و بنویسد. ظرفیّت های رشد یافته ی شناختی این مرحله، به وی اجازه می دهد تا واقعیّت امور را با کمک علائم تنظیم و تفسیر کند.
اریکسون عقیده دارد برخورد روانی- اجتماعی این دوره بر محور کارآیی(سازندگی) و حقارت قرار دارد. او می خواهد توانایی های خود را ظاهر سازدو افزایش دهد. در این دوره کودک علاقه ی فوق العاده ای به آموختن پیدا می کند. او می خواهد خواندن، نوشتن و حساب کردن را بیاموزد و بداند که اشیاء و امور چگونه هستند، چگونه کار می کنند و به چه منظوری می توان آن ها را به کار گرفت. کودک علاقه مند می شود که بر دانش خود در زمینه های گوناگون بیفزاید. او به سرعت می آموزد که تکالیف خود را انجام دهد و خود را با قوانین مدرسه و نظام آموزشی سازگار کند. او می تواند با علاقه ی کامل در یک کار معیّن شرکت کند. هرگاه کودک در این کارها احساس موفّقیّت داشته باشد، رشد روانی سالم خواهد یافت.
اگر احساس پیشرفت نکند و خود را بی لیاقت و ناتوان ببیند، به حالت بیگانگی از خود و ناتوانی در انجام دادن تکالیف و کم ارزشی و حقارت دچار خواهد شد.
ویژگی های سنّی دانش آموزان ابتدایی از دیدگاه اسلام
پیامبر اکرم(ص) می فرماید: کودک در هفت سال اوّل سیّد و آقاست، در هفت سال دوّم روحیّه ی اطاعت و فرمان برداری دارد ودر هفت سال سوم وزیر و مشاور است.
در حدیث دیگری می فرماید: فرزند خود را هفت سال آزاد بگذار تا بازی کند و در هفت سال دوم به تربیت و ادب کردن او اقدام کن و در هفت سال سوم او را مشاور و همراه خود قرار بده.
امام صادق(ع) می فرماید: کودک هفت سال بازی کند، در هفت سال دوم خواندن و نوشتن بیاموزد و در هفت سال سوم حلال و حرام را بیاموزد.
بنابر این با توجه به تقسیم بندی دوران رشد به سه دوره هفت ساله ی
1) دوره ی سیادت و سروری
2) اطاعت و فرمان برداری
3) دوره ی مشورت و هم رأیی
می توان اطاعت، حرف شنوی و همچنین تعلیم و تأدیب را از ویژگی های کودکان این دوره دانست. کودک در این دوره مطیع است و بیشتر خود را در اختیار متعلّم (پدر، مادر و معلّم) قرار می دهد، مطیع و فرمانبردار می شود و روحیه ی اطاعت پیدا می کند. به همین دلیل در این دوره بهترین فرصت برای تعلیم و تعلّم فراهم می آید.
در این دوره کودک نه حالت بازیگوشی دوره ی اوّل را دارد و نه مشکلات دوره ی سوم را که بلوغ و نوجوانی است.
منبع: نقل از http://qaen-amoozesh.blogfa.com در تاریخ سوم دیماه 1393
